Motoren voor gevaarlijke omgevingen zijn niet langer vrijgesteld

Strikte voorschriften zijn equivalent aan gevaarlijke omgevingen. Desondanks kunnen wijzigingen in de regelgeving verstoring veroorzaken. Marek Lukaszczyk, marketingmanager voor Europa en het Midden-Oosten bij WEG, een toonaangevende wereldwijde fabrikant van motoren en frequentieregelaars, geeft uitleg over de veranderende regelgeving inzake motoren voor gevaarlijke omgevingen en hoe de nieuwe vereisten voor energie-efficiëntie grote financiële voordelen kunnen bieden.

In Europa zijn meer dan 8 miljard elektromotoren in gebruik, die ongeveer 63 procent van de elektriciteit verbruiken die in het hele continent wordt gegenereerd. Tot voor kort waren sommige van deze motoren, inclusief motoren ontworpen voor gevaarlijke omgevingen, vrijgesteld van de regelgeving voor energie-efficiëntie — maar deze regelgeving verandert binnenkort. De laatste wijziging van de regelgeving omvat een groter aantal motoren, en voor het eerst zijn frequentieregelaars opgenomen en moeten deze vanaf juli 2021 aan een hogere rendementsnorm voldoen.

In 2009 werd in het kader van verordening EC 640/2009 van de Europese Commissie de minimale energieprestatienorm (MEPS) geïntroduceerd. Volgens de verordening moesten motoren tussen 0,75 en 375 kW aan de internationale normen vastgesteld door de International Electrotechnical Commission (IEC) voor driefasige motoren met vast toerental voldoen.  IE1 staat voor standaard rendement, IE2 voor hoog rendement en IE3 wordt gebruikt voor motoren met het hoogste rendementsniveau.

In aanpassingen van de regelgeving in 2016 werd voor elektromotoren een energie-efficiëntieklasse van minstens IE3 vereist, of IE2-klasse als de motor met een variabele toerenregeling (VSD) wordt gebruikt. De verordening heeft mede door verbeteringen in design en materialen voor elektromotoren grote verbeteringen in het energieverbruik van motoren teweeg gebracht.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de markt voor elektromotoren snel insprong op de verandering in de regelgeving door over te stappen op efficiëntere motoren. IE1 en lager dat in 2009 nog een marktaandeel van 80 procent in Europa vertegenwoordigde, had tegen 2016 nog slechts een marktaandeel van 17 procent. In dezelfde periode steeg het marktaandeel van IE3 premium rendement motoren van 0 procent tot 29 procent. Goed nieuws voor de planeet en kostenbesparingen voor de eindgebruiker.

Er zijn verbeteringen gemaakt in het ontwerp van elektromotoren om energiebesparende mogelijkheden maximaal te benutten. Het ecodesign-comité van de Europese Commissie heeft nu een nieuwe, striktere versie van de ecologische ontwerpvereisten goedgekeurd die met ingang van 1 juli 2021 in werking treedt.

De regelgeving was voorheen alleen van toepassing op driefasige motoren in het bereik van 0,75 kW tot 375 kW; motoren buiten dit vermogensbereik waren uitgesloten. Vanaf 2021 is dit niet langer het geval.  In de komende regelgeving moeten alle nieuwe 2-, 4-, 6- en 8-polige motoren in het vermogensbereik van 0,75 – 1000 kW aan de vereisten van rendementsniveau IE3 voldoen. In de oude regelgeving mocht een IE2 motor worden gebruikt, mits deze bestuurd werd door een VSD, maar dat geldt straks niet langer. Motoren met een vermogen van 0,12-0,75 kW moeten aan IE2-vereisten voldoen.

Motoren voor speciale doeleinden, zoals explosiebestendige of vuurbestendige motoren waren vrijgesteld van de vorige regelgeving uit voorzorg voor de risicovollere omgevingen waarin ze worden gebruikt. Vanaf juli 2021 moeten nieuwe ATEX-motoren die aan de toeleverketen worden toegevoegd, aan de IE3-rendementsnorm of hoger voldoen, met Ex eb-motoren met verhoogde veiligheid als enige uitzondering hierop. Deze motoren moeten tegen 2023 minstens voldoen aan het  IE2-rendementsniveau.

Energiezuinige motoren voor gevaarlijke omgevingen zijn al tientallen jaren verkrijgbaar bij WEG, maar zonder de verplichting om in gevaarlijke omgevingen motoren met een hoog rendementsniveau te gebruiken, kozen sommige bedrijven voor motoren met lage efficiëntie, mogelijk vanwege de goedkopere aanschafkosten.

De motoren voor gevaarlijke omgevingen van WEG voldoen aan de nieuwe norm voor energiezuinigheid — ze doen dit al jaren voordat de wijzigingen in deze regelgeving werden aangekondigd. Sterker nog, het assortiment IE3-motoren voor gevaarlijke omgevingen van WEG zijn volgens IEC-normen gemaakt.

WEG biedt daarnaast IE4-motoren in de super-premium klasse voor veilige en gevaarlijke omgevingen. Deze zijn gunstig gepositioneerd wanneer in 2023 motoren voor veilige omgevingen tussen 75 en 200 KW, die geen remmotor of motor voor een gevaarlijke omgeving zijn, aan rendementsklasse IE4 moeten voldoen.

In energie-intensieve industrieën zoals de chemie of de farmaceutische of olie- en gasindustrie, zijn duizenden motoren vaak 24 uur per dag in bedrijf. Zelfs een kleine efficiencyverbetering doorberekend over het immense volume aan motoren en het aantal bedrijfsuren, heeft grote voordelen voor de winstmarge van de bedrijven.

Energiekosten maken 95 tot 97 procent uit van de totale kosten over de levensduur van elektromotoren, afhankelijk van hun toepassing. Een investering in energiezuinige frequentieregelaars en motoren, ook al is dit niet uit eigen keuze, is meestal binnen zeer korte tijd terugverdiend. Neem bijvoorbeeld de W22Xd-serie explosiebestendige motoren van WEG in IE3-klasse. Dankzij de lagere bedrijfskosten van deze inductiemotoren kunnen de kosten met 20 tot 40 procent worden verminderd in vergelijking met conventionele aandrijvingen.

Als u eigenaar bent van een van de 8 miljard elektromotoren in Europa en een motor met lage efficiëntie voor gevaarlijke omgevingen moet upgraden, neem dan contact op met WEG voor een simpele kwaliteitsupgrade.